Osnovni pojmovi koji se koriste za opisivanje mehaničkog kretanja
Život je kao kretanje tela – važno je da znaš kuda ideš (putanja), koliko si prešao (pređeni put), koliko ti je vremena trebalo (vreme), i da li ideš ravnomerno ili moraš da menjaš brzinu. Ali najvažnije je da se nikada ne zaustaviš.
Pitanja i odgovori:
1. Šta je putanja?
Putanja je stvarna ili zamišljena linija koju telo opisuje tokom svog kretanja.
2. Kakvo kretanje može biti prema obliku putanje?
Prema obliku putanje, kretanje može biti:
- pravolinijsko – kada je putanja prava linija,
- krivolinijsko – kada je putanja kriva linija (npr. kružna, eliptična).
3. Nabroj primere pravolinijskog kretanja.
- Kada ispustimo kliker,
- Lift u zgradi,
- Kretanje automobila po pravom putu.
4. Nabroj primere krivolinijskog kretanja.
- Kretanje automobila u krivini,
- Kretanje kazaljke časovnika,
- Kretanje meseca oko Zemlje.
5. Šta je pređeni put?
Pređeni put je dužina putanje koju telo pređe tokom kretanja.
6. Koja je oznaka i merna jedinica za pređeni put?
- Oznaka: s
- Merna jedinica: metar (m)
7. Kada telo možemo posmatrati kao materijalna tačka?
Telo možemo posmatrati kao materijalnu tačku kada su njegova dimenzije zanemarljive u odnosu na put koji prelazi ili veličinu prostora u kome se kreće.
Primer: Avion u letu između dva grada možemo posmatrati kao materijalnu tačku.
Voz dužine 100 m koji prelazi preko mosta dužine 300 m ne možemo posmatrati kao materijalnu tačku.
8. Šta je vreme kretanja?
Vreme kretanja je dužina trajanja nekog kretanja.
9. Koja je oznaka i merna jedinica za vreme?
- Oznaka: t
- Merna jedinica: sekund (s)
10. Kako se kretanja prema brzini mogu podeliti?
Prema brzini, kretanja se dele na:
- ravnomerno – kada je brzina stalna,
- promenljivo – kada se brzina menja tokom vremena.
11. Kada se telo kreće ravnomerno?
Telo se kreće ravnomerno kada u jednakim vremenskim intervalima prelazi jednake delove puta.
12. Kada se telo kreće promenljivo?
Telo se kreće promenljivo kada u jednakim vremenskim intervalima prelazi različite delove puta.
13. Šta je ravnomerno pravolinijsko kretanje?
Ravnomerno pravolinijsko kretanje je kretanje kod kojeg telo prelazi jednake dužine puta za jednake vremenske intervale, krećući se pravolinijskom putanjom.